Hortiterapia – wzbogać swoje życie dzięki naturze

Czy rośliny mogą poprawić nastrój, zmniejszyć stres i pomóc odzyskać równowagę? Tak – i właśnie tym zajmuje się hortiterapia. Sprawdź, jak dzięki naturze w prosty sposób możesz zadbać o swoje zdrowie psychiczne i codzienne samopoczucie.

Hortiterapia – co musisz wiedzieć?

1. To forma terapii oparta na kontakcie z roślinami – zarówno poprzez ich pielęgnację, jak i samą obecność w otoczeniu.
2. Stosuje się ją w pracy z dziećmi, seniorami, osobami z niepełnosprawnościami oraz w rehabilitacji fizycznej i psychicznej.
3. Może przybierać różne formy – jak praca w ogrodzie, domowa uprawa roślin, czy spacery wśród zieleni.
4. Hortiterapia poprawia nastrój, redukuje stres, wspiera koncentrację i poczucie sprawczości.
5. Nie wymaga dużych nakładów – wystarczy kilka roślin i odrobina czasu, aby poczuć jej dobroczynny wpływ.

W codziennym zgiełku coraz trudniej znaleźć przestrzeń na oddech. Dlatego wiele osób intuicyjnie sięga po kontakt z naturą, taki jak spacer wśród drzew, pielęgnację roślin na balkonie czy nawet filiżankę herbaty wypitą w zielonym zakątku ogrodu.

Rośliny dają poczucie spokoju i pozwalają na chwilę zwolnić w dużym tempie życia. Dlatego terapia ogrodnicza zyskuje na popularności jako naturalny sposób na poprawę samopoczucia – oparty nie na słowach, lecz na prostych czynnościach, które pomagają się wyciszyć oraz skupić.

Co to jest hortiterapia?

Hortiterapia to nic innego jak kontakt z naturą w najprostszej, codziennej formie – poprzez pielęgnację roślin, pracę z ziemią, obserwację wzrostu i zmienności przyrody. Nie musisz być ogrodnikiem, nie potrzebujesz też hektarów ziemi. Liczy się sama relacja z zielenią, która może rozwijać się w ogrodzie, na balkonie, w szklarni, a nawet przy domowym parapecie. Najważniejsze, że jesteś częścią tego procesu – podlewasz, przesadzasz, doglądasz.

Taka terapia roślinami łączy elementy ogrodnictwa, ekologii i pracy z ciałem, wpisując się w coraz bardziej popularny nurt greenbeingu, czyli podejścia do życia opartego na harmonii z naturą, uważności i prostych rytuałach. Hortiterapia nie wymaga specjalistycznej wiedzy – to działania intuicyjne, dostępne niemal dla każdego. Może przybierać różne formy jak na przykład:

• uprawy roślin w gruncie,
• dbanie o kwiaty doniczkowe,
• projektowanie kompozycji roślinnych,
• zakładanie ogrodów społecznych.

Czy hortiterapia jest odpowiednia dla każdego?

Czy ogrodoterapia jest odpowiednia dla każdego? W dużej mierze – tak, choć sposób jej prowadzenia powinien być dostosowany do:

• wieku,
• kondycji,
• możliwości uczestników.

Dla dzieci hortiterapia to nie tylko zabawa w ziemi, ale również nauka uważności, odpowiedzialności i cierpliwości. Dotykanie gleby, obserwowanie wzrostu, rozpoznawanie kształtów liści czy kolorów kwiatów wspiera rozwój sensoryczny i emocjonalny. W przypadku najmłodszych świetnie sprawdzają się zajęcia aktywne jak wspólne sianie, przesadzanie, czy podlewanie. Powinny być prowadzone w bezpiecznym i przyjaznym środowisku, a do tego warto maluchom tłumaczyć, co robicie oraz jakie to przyniesie efekty.

Sprawdź również: Jakie kwiaty na rocznicę ślubu? Postaw na rośliny doniczkowe!

Seniorzy z kolei, dzięki pracy z roślinami mogą zachować sprawność ruchową, poprawić koordynację i utrzymać aktywność umysłową. Dodatkowo hortiterapia pozwala im budować relacje i angażować się w działania wspólnotowe, co jest szczególnie ważne dla dobrostanu psychicznego. W tej grupie świetnie sprawdzają się zarówno zadania manualne, jak i spokojne, kontemplacyjne działania, takie jak pielęgnacja kwiatów czy komponowanie zielonych aranżacji.

Dla osób zmagających się z depresją, przewlekłym stresem czy wypaleniem zawodowym kontakt z roślinami działa jak naturalny stabilizator nastroju. Nawet krótka chwila spędzona na podlewaniu lub dotykaniu liści może dać poczucie zakorzenienia i sprawczości. W ich przypadku warto łączyć hortiterapię z pracą indywidualną – we własnym rytmie oraz komfortowej przestrzeni.

Jakie korzyści daje terapia roślinami?

Relaks przy kwiatach? Hortiterapia to znacznie więcej! Ta holistyczna metoda wspiera zarówno ciało, jak i umysł – jest łagodna, dostępna oraz poparta nauką. Oto najważniejsze efekty, jakie może Ci dać.

Redukcja stresu

Obcowanie z roślinami obniża poziom kortyzolu – hormonu stresu – i działa wyciszająco. Nie bez powodu ogrody coraz częściej powstają przy szpitalach, ośrodkach rehabilitacyjnych czy domach opieki. Już samo przebywanie w zielonej przestrzeni może znacząco poprawić samopoczucie i zmniejszyć napięcie.

Dodatkowo czynności takie jak pielenie czy układanie kompozycji roślinnych wymagają skupienia, ale nie są obciążające, co sprzyja osiąganiu stanu lekkiej medytacji.

Poprawa koncentracji i uwagi

Kontakt z przyrodą ma dobroczynny wpływ na funkcje poznawcze, szczególnie u dzieci i osób starszych. Hortiterapia pozwala wyhamować natłok bodźców i „przełączyć” umysł z trybu ciągłego działania na uważną obecność.

Pielęgnacja roślin wymaga skupienia i delikatności, ucząc jednocześnie cierpliwości oraz systematyczności. To doskonałe wsparcie dla tych, którzy po dłuższej przerwie – spowodowanej chorobą, stresem czy wypaleniem – stopniowo odzyskują równowagę oraz siły.

Lepszy sen

Ogrodoterapia może mieć pozytywny wpływ na jakość snu, pomagając naturalnie wyregulować rytm dobowy. Szczególnie korzystna jest praca z roślinami na świeżym powietrzu, ale nawet podlewanie kwiatów na balkonie czy kontakt z ziemią w domowym zaciszu działa kojąco na układ nerwowy.

Wieczorne rytuały pielęgnacyjne – zamiast przeglądania ekranu smartfona – mogą stać się częścią codziennego przygotowania do snu. Regularność, spokojne tempo i kontakt z naturą wspierają wyciszenie organizmu, tworząc warunki sprzyjające głębokiemu, regenerującemu odpoczynkowi.

Zainspiruj się: Rośliny do pokoju dziecka – jakie wybrać? Sprawdź!

Wsparcie w rehabilitacji

Hortiterapia ma również zastosowanie w rekonwalescencji po urazach fizycznych i zabiegach. Prace ogrodowe:

• angażują różne partie ciała,
• poprawiają koordynację ruchową,
• wspierają mobilność.

To forma terapii zajęciowej, która daje widoczne rezultaty, a przy tym poczucie sensu – każda pielęgnowana roślina to namacalny efekt działania. Co ważne, nie trzeba od razu zakładać ogrodu, czasem wystarczy mała doniczka i kilka minut dziennie. To dobry początek, który daje satysfakcję i motywuje.

Korzyści dla zdrowia fizycznego

Nie sposób pominąć aspektu ogólnego zdrowia – badania przeprowadzone w Karolinska Instituet w Szwecji wykazały, że osoby po 60. roku życia, które regularnie zajmują się ogrodem, mają o 30% mniejsze ryzyko zawału serca i udaru mózgu.

To pokazuje, że aktywność fizyczna, połączona z kontaktem z naturą, działa jak naturalna profilaktyka chorób cywilizacyjnych. Nawet niewielki wysiłek na działce czy przy parapecie przekłada się na lepsze krążenie, dotlenienie organizmu i ogólną sprawność.

Jak zacząć przygodę z hortiterapią?

Na początek warto sięgnąć po rośliny łatwe w uprawie, które szybko dają widoczne efekty. Zioła doniczkowe, jak bazylia, mięta czy rozmaryn, sprawdzą się doskonale – rosną szybko, pachną przyjemnie i można ich używać w kuchni, co dodaje całej terapii praktycznego wymiaru. Dobrym wyborem będą też rośliny oczyszczające powietrze, jak:

• skrzydłokwiat,
• paprocie,
• sansewieria.

Masz dostęp do działki lub ogródka? Wykorzystaj to! Kontakt z żyzną ziemią, grabienie, sianie czy zbieranie plonów angażują ciało i umysł, dając poczucie sprawczości. Nawet najprostsze prace ogrodowe – jak pielenie chwastów – pozwalają się wyciszyć oraz skupić na tu i teraz.

W mieszkaniu również możesz stworzyć przestrzeń sprzyjającą hortiterapii. Wygospodaruj miejsce na kilka roślin w kuchni lub salonie, rozważ regał z zielenią albo kwiatową półkę przy oknie. Ważne, aby było to miejsce, do którego będziesz wracać z przyjemnością. Zadbaj o dobre światło, dopasowane podłoże, przemyślane podlewanie i wygodne narzędzia.

Hortiterapia w praktyce – przykładowa terapia ogrodnicza

Coraz częściej z hortiterapią można spotkać się w szpitalach, domach seniora, ośrodkach terapii uzależnień czy rehabilitacyjnych. W tych miejscach ogrody są przestrzenią leczenia, a praca z roślinami – narzędziem powrotu do sprawności, równowagi oraz lepszego samopoczucia.

W szpitalach ogrody terapeutyczne często są projektowane tak, aby dostęp do nich mieli zarówno pacjenci, jak i personel. Kontakt z zielenią pomaga obniżyć poziom stresu, łagodzi napięcie i przyspiesza rekonwalescencję. Przykładem może być Szpital Uniwersytecki w Oslo, gdzie pacjenci oddziałów onkologicznych i neurologicznych uczestniczą w sesjach ogrodoterapii – sadzą, przycinają, pielą i komponują roślinne dekoracje.

Przeczytaj także: Jak wyeksponować kwiaty w domu? Poznaj najlepszy sposób!

W domach opieki hortiterapia jest stosowana głównie w pracy z seniorami. Sadzenie kwiatów, ziół i warzyw, a nawet samo przebywanie w ogrodzie, pobudza zmysły, aktywuje pamięć i daje poczucie sprawczości. Dla wielu starszych osób to także powrót do znajomych, dawnych czynności, jak podlewania grządek, zbierania plonów czy kontaktu z ziemią. Takie działania poprawiają motorykę, wzmacniają mięśnie i – co równie ważne – przeciwdziałają poczuciu osamotnienia.

W ośrodkach rehabilitacyjnych hortiterapia bywa wykorzystywana jako element wspierający terapię:

• osób po udarach,
• z urazami ortopedycznymi,
• problemami psychicznymi.

Przesadzanie roślin czy obsługa narzędzi ogrodniczych to ćwiczenia, które poprawiają koordynację, precyzję i siłę. Równocześnie są mniej stresujące niż standardowe zajęcia rehabilitacyjne, bo wprowadzone w przyjemnej, naturalnej atmosferze.

Hortiterapia – droga do lepszego samopoczucia i zdrowia

Hortiterapia pokazuje, że kontakt z roślinami to realne wsparcie zdrowia, odzyskiwania sił i codziennego dobrostanu. Praca z zielenią uczy uważności, daje poczucie celu i buduje więź z naturą, niezależnie od wieku czy doświadczenia. To terapia, która rośnie razem z Tobą – krok po kroku, dzień po dniu.

Jeśli chcesz stworzyć swoją zieloną przestrzeń do odpoczynku i wyciszenia, sprawdź asortyment sklepu internetowego Zielony Parapet – znajdziesz u nas wszystko, czego potrzebujesz, aby zacząć własną przygodę z roślinami.