Świat roślin niewątpliwie jest fascynujący! Ponieważ rośliny czują, myślą, przekazują sobie informacje, ich inteligencja jest ciągle przedmiotem badań. Uprawiając rośliny z różnych stron świata ozdabiamy i zazielenimy nasze mieszkania. Mamy też okazję do podpatrzenia zaskakujących zjawisk i obserwowania fantastycznych, choć czasem niezrozumiałych procesów. Można do nich zaliczyć obecność na liściach filodendronów kleistej wydzieliny i nektarników (miodników), które niestety często bywają błędnie interpretowane jako choroba lub działanie szkodników.

Nektarniki, miodniki wydzielają nektar

Nektarniki (miodniki) to organy gruczołowe roślin, które wydzielają nektar. To, że rośliny produkują nektar wydaje się być dla nas oczywiste. Kwiaty wydzielają słodką substancję, aby zwabić owady zapylające. Niemały udział w zapylaniu z pewnością ma również budowa kwiatu. Rośliny tropikalne bezsprzecznie przodują w skomplikowanej i fascynującej konstrukcji kwiatów. Jednak nektar służy roślinom nie tylko do zapylania. U roślin tropikalnych, głównie u filodendronów, występują nektarniki (miodniki), które mają inną funkcję niż wydzielanie nektaru kuszącego owady zapylające. Znajdują się one nie w kwiatach, lecz na innych częściach rośliny- na łodygach i liściach, a pełnią funkcję wabiąco-obronną.

Kropki i plamki na filodendronach i innych roślinach domowych? To nie zawsze musi być choroba lub szkodniki.

W przypadku roślin tropikalnych, głównie wielu gatunków filodendronów, nektarniki pozakwiatowe obecne są na łodygach, ogonkach liściowych, głównym nerwie liścia lub w kącikach nerwów. W zależności od gatunku, nektarniki różnią się nieco wyglądem i barwą. Obserwowane gołym okiem wyglądają jak półprzezroczyste małe plamki o okrągławym bądź pociągłym kształcie, otoczone żółtą, czarną, czerwoną, fioletową lub zieloną obwódką. Te niewielkie obszary rzadko mają średnicę powyżej 1 mm. Zwykle posiadają jeden lub więcej stale otwartych aparatów szparkowych, przez które wydostaje się słodka wydzielina. Pośrednio służy ona filodendronom do obrony przed szkodnikami. Nektarniki można też zauważyć na innych roślinach tropikalnych i subtropikalnych, np. na alokazjach, kolokazjach, passiflorach, a nawet na pustynnych kaktusach. Jednak najliczniej występują na filodendronach.

Kleista substancja na liściach to nektar wydzielany przez miodniki

Słodka, cukrowa i kleista wydzielina na liściach lub łodygach filodendronów ma za zadanie zwabiać owady, które ochronią roślinę przed szkodnikami i większymi roślinożercami. Wiele roślin posiada tę fascynującą umiejętność i dzięki współpracy ze zwabionymi owadami skutecznie bronią się przed roślinożercami. Najczęściej agentami chroniącymi rośliny tropików są mrówki. Swoją obecnością odstraszają one roślinożerców i sprawiają np. że motyle nie złożą jaj na chronionych roślinach, co z kolei ogranicza występowanie gąsienic żywiących się liśćmi. Ta relacja daje korzyści obu stronom – mrówki zdobywają pożywienie, a roślina zapewnia sobie mrówczą „agencję ochrony”.

Aktywność miodników oraz ilość wydzielanej substancji zależy oczywiście od wielu czynników. Wpływ mają zarówno gatunek, wiek rośliny, jej kondycja oraz warunki uprawy. Jeśli spostrzeżemy kleistą substancję na liściach filodendrona, nie panikujmy i nie biegnijmy szybko po opryskiwacz ze środkiem ochrony roślin. To fascynujące zjawisko jest wymyślną i sprytną strategią obrony oraz naturalną urodą niektórych tropikalnych roślin.