Calathea – uprawa i pielęgnacja

Kalatea (Calathea) nie należy do najłatwiejszych roślin w uprawie domowej, ale dzięki niej szybko można osiągnąć wrażenie domowej dżungli. Jak uprawiać i pielęgnować kalateę, żeby zdobiła nasze wnętrza przez długi czas?

Kalatea pochodzi z podszytu lasów tropikalnych, a każdy liść kalatei wygląda niczym ręcznie malowany. Oryginalne wzory na liściach, charakterystyczne dla gatunku i odmiany, sprawiają że kalatea (Calathea) jest bardzo dekoracyjną rośliną. Nie jest to roślina do uprawy dla nowicjuszy, jednak przy odrobinie wiedzy na temat jej pielęgnacji, można uprawiać kalateę z powodzeniem.

Potocznie Calathea nazywana jest rośliną „modlącą się”, ponieważ fascynującą umiejętnością kalatei jest składanie i rozkładanie liści. Każdej nocy liście prostują się, przypominając dłonie złożone w modlitwie, a rano ponownie się rozkładają. Rosnąca w podszycie lasu tropikalnego kalatea, wykorzystuje to przystosowanie do złapania nawet najmniejszego promienia światła.

Miejsce do uprawy kalatei

W swoim naturalnym środowisku kalatea (Calathea) rośnie w cieniu drzew lasu tropikalnego, z dala od bezpośredniego światła słonecznego. Lubi więc miejsca bez przeciągów, w półcieniu lub jasne, ale z rozproszonym światłem. Wystawa zachodnia i południowa nie będzie dla niej dobrym stanowiskiem, szczególnie latem. Za to na wschodnim parapecie lub w niewielkim oddaleniu od wschodniego okna kalatea będzie miała świetne warunki. Można rozważyć też wystawę północno- wschodnią lub północno- zachodnią. Trzeba pamiętać, że zimą roślina powinna mieć więcej światła.

Kalatea potrzebuje ciepła i wilgotnego powietrza. W warunkach domowych najlepiej zapewnić jej temperaturę pokojową 18-25 °C. Im wyższa temperatura, tym większa powinna być wilgotność powietrza. Idealnym miejscem do uprawy kalatei byłaby szklarenka przyokienna lub widna i ciepła łazienka albo kuchnia. Przy czym trzeba wiedzieć, że Calathea nie lubi wyziewów z urządzeń gazowych. Urządzeniem niezbędnym do pomiaru wilgotności powietrza oraz temperatury wokół roślin jest higrometr.

Wysoka wilgotność powietrza jest podstawą w powodzeniu uprawy kalatei. Calathea wymaga latem nawet codziennego zraszania, zimą przynajmniej 2 razy w tygodniu. Nie powinno ustawiać się jej obok rozgrzanego kaloryfera, gdyż nie znosi suchego powietrza. Najlepszym sposobem na podniesienie wilgotności powietrza wokół kalatei jest użycie nawilżaczy powietrza, które zapewniają wymagany poziom wilgotności w błyskawicznym czasie. Alternatywnym rozwiązaniem jest podstawka z wodą i keramzytem. Doniczkę z kalateą należy ustawić na podstawce wypełnionej woda i kamykami lub keramzytem, tak aby nie była zanurzona w wodzie lub wstawić do większej doniczki wypełnionej wilgotnym torfem. Parująca woda będzie podnosiła wówczas wilgotność powietrza wokół kalatei. Pozostałe sposoby na suche powietrze w okresie grzewczym opisane zostały tutaj: Jak zwiększyć wilgotność powietrza roślinom?

Jak podlewać kalateę (Calathea)?

Kalatea powinna mieć stale umiarkowanie wilgotne podłoże, które lepiej podlać obficie dwa razy w tygodniu, niż często i mało. Do podlewania najlepiej użyć deszczówki lub miękkiej, przegotowanej i odstanej wody.

Podczas okresu odpoczynku zmniejsza się częstotliwość podlewania. Podłoże powinno delikatnie przeschnąć między podlewaniami. Jeśli Calathea będzie miała za mało wody - od razu da o tym znać swoim wyglądem. Liście zaczną wtedy więdnąć i zwijać się. W takim przypadku trzeba ją niezwłocznie podlać, a kalatea powróci do swojej pięknej postaci w mgnieniu oka.

Nawożenie kalatei

W okresie wzrostu – od wiosny do jesieni, kalateę warto zasilić co dwa tygodnie nawozem typu biohumus lub nawozem do roślin doniczkowych o ozdobnych liściach. Najlepiej sprawdzi się nawóz płynny, który dodajemy do wody, zmniejszając o połowę dawkę zalecaną przez producenta. Można także użyć nawozu długo działającego np. Osmocote, który będzie uwalniał składniki pokarmowe przez wiele miesięcy, a nam pozwoli zapomnieć o zabiegach związanych z nawożeniem. 

Przesadzanie i podłoże dla kalatei (Calathea)

Kalateę (Calathea)przesadzamy po zakupie, gdyż zwykle jest sprzedawana w tymczasowym podłożu torfowym. W pozostałych przypadkach kalateę można przesadzać nawet co roku, jeśli doniczka jest wyraźnie za mała i roślina przestaje rosnąć.

Wiosna to najlepszy czas na przesadzenie. Kalateę przesadza się do doniczki rozmiar większej, pamiętając o obowiązkowej warstwie drenażu na dnie i niezbyt silnym ugniataniu ziemi. Ziemia dla kalatei powinna być przepuszczalna o odczynie lekko kwaśnym (pH = 5,0-5,5). Takie podłoże można uzyskać mieszając ziemię do roślin zielonych z odrobiną kwaśnego torfu, perlitu i drobniutko zmielonej kory lub wymieszać ziemię liściową, torf i gruboziarnisty piasek. 

Jeśli chcesz przesadzić kalateę do gotowej mieszanki, najlepszym wyborem dla tej grupy roślin będzie podłoże dla marantowatych Zielonego Parapetu. To specjalistyczne podłoże ma w składzie wyselekcjonowane komponenty o proporcjach dobranych do wymagań kalatei, maranty i Ctenanthe. Podstawę mieszanki stanowi kompost, bogaty w próchnicę oraz sole mineralne, podczas gdy niewielki dodatek torfu spulchnia ją, poprawiając przy okazji stosunki wodne. Z kolei perlit, chipsy kokosowe i keramzyt rozluźniają podłoże, ułatwiając odpływ nadmiaru wody. Tym samym zapewniają też właściwą cyrkulację powietrza z uwagi na wrażliwość roślin z tej grupy na zaleganie wody w strefie korzeniowej.
Domieszka worm castings, czyli nawozu organicznego z odchodów dżdżownic, dodatkowo poprawia strukturę podłoża, a dzięki obecności pierwiastków śladowych i minerałów dodatkowo je użyźnia, nie powodując nadmiernego zasolenia.

Najpiękniejsze gatunki i odmiany kalatei

Kalatea liczy blisko 300 gatunków, a wiele z nich uprawianych jest jako rośliny ozdobne. Możemy wybrać spośród nich niższe lub wyższe. Wszystkie mają niezwykle dekoracyjne liście o różnych kolorach i wzorach. W zależności od gatunku i odmiany mogą być one zielone, srebrzyste, różowawe, bordowe czy purpurowe.

Kalatee pięknie wyglądają ustawione jako pojedyncze, ale także w grupie. Jeśli zestawimy ze sobą różne odmiany, można stworzyć tropikalną aranżację. Mają takie same wymagania, co ułatwi uprawę, a przy okazji utworzą korzystny wilgotny mikroklimat, w którym lepiej będzie im się rosło.

Przykładowe kalatee, z których można stworzyć atrakcyjną aranżację:

Calathea lancifolia -ma podłużne liście o zaostrzonych końcach i falowanych brzegach. Charakterystyczny jest ciemnozielony rysunek na całej długości liścia, wyglądającym jak pęd z mniejszymi listkami. Dzięki temu rysunkowi jest w naturze mniej interesująca dla roślinożerców, ponieważ wolą wybierać duże liście. 

Calathea orbifolia  -jedna z wyższych kalatei , dorastająca do 90 cm. Niezwykle ozdobna ze względu na duże, okrągłe srebrno – zielone liście w zielone pasy. Pięknie wygląda na podwyższeniu, zarówno jako soliter, jak i w towarzystwie innych roślin.

Calathea ornata 'Sanderiana' -odmiana wyjątkowa ze względu na różowe paski pojawiające się na powierzchni blaszki liściowej. Wyglądają jak namalowane cienkim pędzelkiem i kontrastują z ciemną, wdająca w czerń zielenią liści. Dorasta do 60 cm wysokości.

Calathea musaica 'Network' -odmiana o dużych liściach z drobnym, żółto-zielonym mozaikowym wzorem. Dorasta do około 80 cm wysokości.

Сalathea roseopicta ‘Medallion'-swoją nazwę zawdzięcza szerokim, owalnym niczym medaliony liściom. Zdobi je wielobarwny wzór, w którym różne odcienie zieleni przeplatają się ze srebrem. Spód liści ma barwę ciemno purpurową.

Spokrewnione z kalateą maranty o równie efektownych liściach i takich samych wymaganiach, można ustawiać razem, pamiętając że maranta jest niższa i rozłożysta, a kalatea ma bardziej wzniesiony pokrój. Kalatea dobrze też wygląda w towarzystwie fikusów, filodendronów lub paproci.

Podobają Ci się Kalatee? Z pewnością do gustu przypadną Ci też barwne aglaonemy! O uprawie i pielęgnacji aglonem przeczytasz we wpisie: "Aglaonema to łatwa w uprawie roślina doniczkowa. Jak prawidłowo pielęgnować aglonemy?"

Choroby i szkodniki kalatei - czytaj więcej