O pochodzeniu Lithopsów i sekretach ich uprawy opowiada autorytet w dziedzinie żywych kamieni -Piotr Dzieduszyński -autor cenionej na świecie publikacji "Uprawa litopsów i innych żywych kamieni How to Grow Lithops and Other Living Stone Plants". . Dzięki niej dowiesz się jak dbać o te piękne rośliny, co służy ich wzrostowi i kwitnieniu oraz jakie błędy w pielęgnacji żywych kamieni są najczęściej popełniane przez amatorów. Streszczenie tych informacji autor udostępnia w tym krótkim artykule.

Rośliny z rodzaju litops (Lithops) należące do rodziny Aizoaceae, są popularnie określane jako żywe kamienie. Nazwę tą zawdzięczają łudzącemu podobieństwu do odłamków skalnych, wśród których rosną w środowisku naturalnym. Jest to przykład zjawiska mimikry, czyli upodobniania się organizmów żywych do otoczenia w celach ochronnych. Dzięki temu mechanizmowi litopsy są mało widoczne dla żerujących tam zwierząt.

Lithops w fazie kwitnieniaUprawa i pielęgnacja litopsów i innych żywych kamieni

Uprawa litopsów jest tematem, wokół którego narosło wiele mitów, przesądów i błędnych przekonań. Niesłusznie uważa się je za rośliny wymagające i trudne w uprawie. Celem tego artykułu jest wyjaśnienie powstałych nieścisłości i udzielenie zwięzłych rad, dzięki którym sukces w uprawie tych roślin będzie mógł odnieść nawet początkujący hodowca. Niezwykle ważne z punktu widzenia uprawy żywych kamieni jest poznanie warunków w jakich żyją one w naturze. Ojczyzną litopsów są pustynne tereny Republiki Południowej Afryki. Pomimo pewnego zróżnicowania klimatycznego tych obszarów dominuje klimat zwrotnikowy kontynentalny wybitnie i skrajnie suchy. Jego cechą charakterystyczną są niskie opady roczne, na ogół poniżej 200mm na metr kwadratowy. Na terenach, na których opady wynoszą poniżej 100 mm rocznie, brak wody deszczowej rekompensuje roślinom gęsta mgła i rosa. Kolejnym czynnikiem klimatycznym „nie ułatwiającym” życia litopsom są wysokie, nierzadko przekraczające 40 stopni, temperatury, które nocą mogą spaść poniżej zera. Również gleby, pozbawione próchnicy i składające się głównie z kwarcu, granitu, piaskowca, skał wapiennych i iłu, nie stanowią łatwych warunków do wegetacji.

Stanowisko i doniczki dla Litopsów -gdzie uprawiać żywe kamienie

Nie jest prawdą, że litopsy można uprawiać jedynie w szklarniach i inspektach. Doskonale nadają się do tego celu słoneczne parapety naszych mieszkań. Latem roślin nie należy cieniować, zimą należy natomiast zapewnić im niższą temperaturę. Nie powinna ona przekraczać 15 – 16 stopni. W tym celu dobrze jest, jeżeli mamy tylko taką możliwość, zakręcić głowicę termostatyczną grzejnika znajdującego się pod parapetem, lub przesunąć rośliny jak najbliżej szyby okiennej, gdzie jest chłodniej. Często zadawanym pytaniem jest to jakich doniczek powinno się używać – plastikowych, czy ceramicznych? Stosowanie obu rodzajów doniczek jest dopuszczalne, należy jednak pamiętać, że doniczki plastikowe dłużej zatrzymują wodę, niż ceramiczne tej samej wielkości. Wobec tego rośliny w doniczkach ceramicznych należy podlewać częściej. Większe znaczenie ma rozmiar doniczek – nie powinny być one zbyt szerokie w stosunku do wielkości roślin, oraz zbyt płytkie. Tu należy pamiętać, że długość korzenia dorosłego litopsa to ok. 7 cm, wobec czego głębokość 8 cm wydaje się być optymalna. Najlepiej używać klasycznych doniczek terakotowych z otworami w dnie.

Jakie podłoże wybrać dla Litopsów -jak sadzić i przesadzać

Podłoże  do uprawy litopsów powinno być przepuszczalne, czyli nie zatrzymujące zbyt długo wody. Można go uzyskać dodając do specjalnych podłoży do kaktusów odpowiednią ilość części mineralnych tj. żwiru, grubego piasku, granitu, tak by stanowiły one ok. 60-70% substratu. Litopsy lepiej rosną w większych skupiskach, dlatego przesadzamy je dopiero wtedy gdy zaczynają się ze sobą stykać. W przypadku pojedynczych roślin dokonujemy tego zabiegu gdy roślina zaczyna nie mieścić się w doniczce. Używamy w tym celu doniczek o średnicy 1-2 cm większych od tych w których rośliny rosły dotychczas. Rośliny możemy przesadzać przez cały rok. Przesadzonych roślin nie należy od razu podlewać, lecz trzeba odczekać przynajmniej kilka dni.

Podlewanie Lithopsów -ile wody potrzebują żywe kamienie

Podlewanie Lithopsów jest zabiegiem budzącym najwięcej wątpliwości. Rozpoczynamy je wiosną, gdy nasze rośliny wykazują oznaki przebudzenia, to znaczy, gdy spod zeszłorocznych liści (litops zbudowany jest z pary liści) zaczynają pojawiać się nowe. Najczęściej jest to przełom marca i kwietnia. Pierwsze podlanie litopsów nie może być zbyt obfite, gdyż rośliny mają zapas wody w starych liściach. Gdy liście się już wykształcą, podlewamy częściej, ale tylko wtedy gdy mamy pewność, że podłoże solidnie przeschło. Dla bezpieczeństwa dobrze jest powstrzymać się jeszcze przez tydzień z kolejnym podlaniem. Tu warto zauważyć, że młode rośliny podlewamy częściej niż wieloletnie okazy. Ponadto, jeśli uprawiamy sukulenty we właściwym dobrze przepuszczalnym podłożu, żywe kamienie podlewać należy raz, ale obficie a nie często i małymi porcjami. W odpowiednio przepuszczalnym podłożu obfite podlanie nie grozi gniciem, gdyż nadmiar wody odpłynie i nie będzie zagrażał korzeniom. Po jesiennym okresie kwitnienia, stopniowo zaprzestajemy podlewania. W praktyce Lithopsów nie podlewamy od listopada do połowy marca, co sprzyja ich kwitnieniu. Podlewając te sukulenty należy mieć na uwadze, że znacznie lepiej znoszą one niedostatek wody, niż jej nadmiar.

Nawożenie i rozmnażanie litopsów i innych żywych kamieni

Regularnie przesadzanych litopsów właściwie nie należy nawozić. Młode siewki i starsze egzemplarze, przesadzane bardzo rzadko, możemy okresowo nawozić nawozem do kaktusów, stosując połowę stężenia zalecanego przez producenta. Litopsy rozmnażać można wyłącznie generatywnie, czyli poprzez wysiew nasion. Dzięki temu zabiegowi można zgromadzić pokaźną kolekcję w stosunkowo krótkim czasie i bez nadmiernych nakładów finansowych. Rozmnażanie wegetatywne – poprzez sadzonki pozyskiwane z większych kęp, nie jest wskazane, ze względu na duże ryzyko utraty rośliny matecznej przy tym zabiegu. Wysiew nasion litopsów nie różni się zasadniczo od wysiewu kaktusów i innych sukulentów. Należy pamiętać, że proces uzyskania Lithopsów z nasion jest długotrwały. W pełni ukształtowane żywe kamienie uzyskuje się po kilkunastu miesiącach. Dla mniej doświadczonych i niecierpliwych poleca się jednak zakup gotowych sadzonek żywych kamieni 

Powyższe wskazówki uprawowe dotyczą też innych żywych kamieni z rodzajów tj. Faucaria, Fenestraria, Lapidaria, Pleiospilos, Titanopsis

Więcej informacji na ten temat oraz szczegóły związane z uprawą tych roślin znaleźć można w bogato ilustrowanej książce Uprawa litopsów i innych żywych kamieni / How to Grow Lithops and Other Living Stone Plants autorstwa Piotra Dzieduszyńskiego