Jak dobrać podłoże dla roślin egzotycznych? Dodatki do podłoża zwiększające przepuszczalność

Jak dobrać podłoże dla roślin, żeby rosły zdrowo i bujnie? To pytanie zadajemy sobie najczęściej przy zakupie nowej rośliny lub w momencie przesadzania roślin starszych, rozrośniętych lub roślin o gorszej kondycji.

Bardzo często w opisach roślin podane są ich wymagania i używane jest pojęcie przepuszczalności podłoża. Dowiadujemy się, że dana roślina wymaga podłoża żyznego, próchniczego i przepuszczalnego albo podłoża ubogiego piaszczysto – kamienistego i przepuszczalnego. Te określenia przyprawiają o zawrót głowy! Okazuje się bowiem, że nie ma jednego podłoża, które pasuje do wszystkich roślin. Można oczywiście używać do sadzenia roślin „ziemi uniwersalnej do kwiatów”, ale zwykle nie spełnia ona wszystkich wymogów konkretnej rośliny.

Dlaczego rośliny potrzebują podłoża?

Podłoże utrzymuje korzenie roślin, dostarcza im wodę, pożywienie i powietrze. Jest głównym źródłem składników odżywczych i dzięki niemu korzenie mogą oddychać. Jego jakość ma ogromne znaczenie w powodzeniu uprawy roślin doniczkowych. Niektóre rośliny są mało wymagające i będą rosły w przeciętnej ziemi, są też rośliny, którym podłoże zupełnie nie jest potrzebne, np. oplątwy. Odpowiednio dobrane podłoże powinno dostarczać roślinie tego, co otrzymałaby z gleby w swoim naturalnym środowisku. Dlatego tak ważna jest znajomość stanowisk, w których rośliny rosną w naturze. Nie posadzimy przecież kaktusa w podłożu bagiennym, w którym rosną rosiczki, a storczyków w ciężkiej gliniastej ziemi. To je szybko zabije.

Przepuszczalne podłoże – co to znaczy?

Wiele roślin egzotycznych jest wrażliwych na nadmiar i zastój wody w podłożu oraz brak powietrza w strefie korzeniowej. Takie warunki najczęściej prowadzą do gnicia korzeni, chorób i zamierania roślin domowych. Zapewnienie przewiewnego i przepuszczalnego podłoża zmniejsza ryzyko niepowodzenia w uprawie. Podłoże przepuszczalne ma świetną chłonność i przewodzenie wody, zatrzymuje wilgoć, ale jednocześnie nie dopuszcza do zalania i gnicia korzeni. Zatrzymuje składniki odżywcze, ale nie tworzy zastojów wody. Podłoże przepuszczalne jest na tyle porowate, że zapewnia korzeniom dostęp do powietrza i umożliwia oddychanie. Dobrze przepuszczalne są np. piaski i żwiry - podłoża o grubszych frakcjach, natomiast słabo przepuszczalne - iły, gliny i pyły – podłoża o drobnych frakcjach.

Jak dobrać odpowiednie podłoże dla roślin?

Aby idealnie dobrać podłoże do konkretnej rośliny, trzeba przede wszystkim poznać warunki w jakich rośnie w naturze. Wiele roślin tropikalnych preferuje podłoża przepuszczalne, próchnicze, utrzymujące wilgoć i bogate w składniki odżywcze. Natomiast kaktusy i inne sukulenty potrzebują bardzo przepuszczalnej ziemi, uboższej w składniki pokarmowe, z dużą zawartością piasku i żwiru. Z kolei kaktusy epifityczne będą wymagały innego podłoża - bardziej zbliżonego składem do podłoża dla storczyków.

Przykładowo: podłoże do uprawy stoczyków powinno zawierać zmieloną korę, węgiel drzewny, korzenie paprotki zwyczajnej, torfowiec i skałę wulkaniczną; podłoże do uprawy sukulentów powinno zawierać dużą ilość piasku i żwiru, , a podłoże do paproci jest zwykle torfowe z domieszką potłuczonej kory, perlitu lub wermikulitu. Z pewnością nie powinno się używać do roślin doniczkowych ziemi z wykopanej z ogrodu. Może ona zawierać szkodniki albo nasiona chwastów, a przede wszystkim jest zbyt mało przepuszczalna.

Gotowe podłoża dla roślin

Dobrym sposobem jest użycie gotowych i dedykowanych dla konkretnych roślin podłoży. Dzięki tym specjalistycznym podłożom, można bez szczególnej analizy i wnikania w szczegóły posadzić ulubione rośliny w niezłej ziemi. Nie zawsze jednak takie mieszanki są satysfakcjonujące. Czasem zawartość okazuje się nie spełniać wymogów konkretnych roślin.

Dodatki do podłoża zwiększające przepuszczalność

Jeśli do sadzenia roślin doniczkowych używamy ziemi uniwersalnej lub chcemy rozluźnić słabo przepuszczalne podłoże, możemy dodać do niego składniki poprawiające przepuszczalność czy żyzność. Oczywiście pamiętać należy o odpowiednim odczynie gleby i wymaganiach konkretnych roślin.

Można pokusić się również o stworzenie własnych mieszanek podłoża. Podstawowymi dwoma składnikami własnoręcznie przygotowywanego podłoża jest kompost i torf . Resztę dodatków możemy użyć w zależności od tego, jakie podłoże chcemy uzyskać. Do zwiększenia przepuszczalności podłoża używa się m.in. zmielonej kory, perlitu, wermikulitu, keramzytu i włókien kokosowych.

Zmielona kora

Do podłoży dla roślin domowych stosuje się drobno zmieloną korę drzew iglastych o wielkości ok 1 cm. Kora rozluźnia podłoże, zatrzymuje wilgoć w podłożu, ale niestety szybko się rozkłada. Podłoże ze zmieloną korą powinno być co jakiś czas uzupełniane tym składnikiem. Nie stosuje się świeżej kory, która może pleśnieć, zagniwać i zabierać roślinom cenny azot. Kora zakwasza podłoże, dlatego stosuje się ją głównie jako dodatek do podłoży dla roślin kwasolubnych.

Perlit

Perlit jest minerałem pochodzenia wulkanicznego, a jako dodatek do podłoży dostępny jest w postaci białych porowatych granulek o nieregularnym kształcie i wielkości 2-6 mm. Jest chemicznie obojętny, nie zmienia więc odczynu podłoża. Ma zdolność magazynowania wody, dzięki czemu podłoże z perlitem wolniej przesycha. Oprócz tego znakomicie napowietrza i rozluźnia podłoże.

Wermikulit

Wermikulit jest lekkim, biało-brązowym błyszczącym granulatem. Dzięki charakterystycznej strukturze jest świetnym dodatkiem rozluźniającym podłoże. Wermikulit ma odczyn zbliżony do obojętnego, więc może być stosowany do wszystkich podłoży. Ma zdolność zatrzymywania wody, dzięki czemu podłoże szybko nie przesycha, a jednocześnie nadmiar wody nie zalewa korzeni. Wadą wermikulitu jest jego krótkotrwałość.

Piasek

Spulchnia i rozluźnia podłoże, zwiększa jego przepuszczalność oraz zapobiega zbrylaniu i zbijaniu się. Piasek nie zmienia odczynu podłoża. Jako dodatek do podłoży stosuje się gruboziarnisty piasek rzeczny o frakcji 0,5-2 mm. Piaskiem rozluźnia się zwłaszcza ziemie zasobne w próchnicę, ilastą oraz używa w podłożach dla sukulentów.

Keramzyt

Dostępny w postaci granulek o średnicy od 0,2 cm do 2 cm. Keramzyt powstaje w procesie wypalania gliny i jest porowaty, ale nie zatrzymuje wody i składników pokarmowych. Keramzyt jest chemicznie obojętny, więc nie zmienia pH gleby. Stosuje się go głównie jako drenaż na dno donicy. Natomiast keramzyt w mniejszych granulkach można zmieszać z podłożem, żeby zwiększyć jego przepuszczalność.

Włókno kokosowe

Włókno kokosowe jest podłożem organicznym, bezglebowym, powstałym z włókien pokrywających skorupy orzechów kokosowych. Ma doskonałą chłonność i pojemność wodną, porowatość oraz jest chemicznie obojętne. Zwiększa przepuszczalność i napowietrzanie podłoże. Dostępne jest w postaci sprasowanych kostek lub luźnych włókien. Włókno kokosowe stosowane jest często jako zamiennik torfu, co jest niezwykle ważne, bo ogranicza niszczenie torfowisk. Wadą może być zbyt duże zasolenie włókna, spowodowane niedokładnym płukaniem z wody morskiej.